We hebben er allemaal mee te maken
In het dagelijks leven ervaren we momenten van stress. Meestal is de aanleiding niet levensbedreigend.
Toch is onze automatische reactie op het omvallen van een pak yoghurt als je haast hebt, een kind dat geen nee accepteert of een vervelende email van je leidinggevende dezelfde als de reactie in vroegere tijden op direct gevaar. Bijvoorbeeld een aanval van een roofdier. Je sloeg op de vlucht of ging vechten.
Deze verdedigingsmechanismen die we ons hebben aangeleerd worden tegenwoordig ook bij niet levensbedreigende stress situaties geactiveerd. Zonde van je energie, als je onnodig gaat vechten (met een pak yoghurt dat op de grond valt.) Ook ongezond als de stress niet uit je lijf gaat en langer aanhoudt.
In dit artikel neem ik je mee in de 4 automatische stress reacties, vechten, vluchten, bevriezen en een fawn reactie (pleasen). Deze laatste is wellicht minder bekend en wordt om die reden wat uitgebreider beschreven in dit artikel.
In de mindfulness training leer je door theorie en oefening, de automatische stress reactie herkennen. En daarnaast krijg je tools aangereikt om op een andere manier om te gaan met die momenten van stress. Je leert de stress bewust beantwoorden. Wat weer een positieve uitwerking heeft op je gezondheid en stresslevel, waardoor je energie bespaart.
De vechtreactie wordt geactiveerd wanneer we geconfronteerd worden met een bedreiging en besluiten om ertegenin te gaan.
Dit kan een situatie zijn waarbij een buurman een besluit neemt waarin jij niet meegenomen bent, terwijl jou dit wel degelijk aangaat. Je besluit om voor jezelf op te komen. Dit kan effectief zijn bij bijv. het bestrijden van onrecht.
Toch zal het vechten als automatische stress reactie er anders uitzien en vaak op een manier gaan die weinig effectief is en jezelf en anderen schaadt.
Typische vechtreacties zijn;
De vluchtreactie treedt op wanneer we besluiten dat de beste manier om een bedreiging te hanteren weglopen is. Zowel fysiek als emotioneel ervan te distantiëren.
Dit kan gebeuren in een situatie waarin iemand besluit om een toxische relatie te verlaten of een baan op te zeggen die ernstige stress veroorzaakt. Vluchten kan een nuttige stress respons zijn.
Toch zie je in het automatische vluchtgedrag vaak dat je het probleem niet oplost en dat het energie kost om de “bal onder water te houden”. Het ontkennen, vermijden zorgt er niet voor dat het probleem zich vanzelf oplost.
Typische vluchtreacties zijn:
De bevriezingsreactie is een staat van verlamming die optreedt wanneer we geconfronteerd worden met een bedreiging en we vechten en vluchten niet als haalbare opties zien.
Een voorbeeld hierbij is, iemand die als bevroren blijft bij na een valse opmerking van een kennis en niet reageert in de vorm van bewegen of spreken. Deze reactie kan tijdelijk beschermend werken.
Wanneer dit als automatische stressreactie optreedt dan zie je doorgaans dat deze manier van reageren kan leiden tot problemen op langere termijn zoals angst.
Typische bevries reacties zijn:
De fawn-reactie, is later toegevoegd aan het rijtje vechten. vluchten en bevriezen. Door verzachtende tactieken, zoals please gedrag in te zetten hoop je de dreiging te minimaliseren.
Dit kan zich uiten in het overdreven tegemoetkomen aan de behoeften of verwachtingen van anderen ten koste van de eigen behoeften. Een voorbeeld hiervan is een medewerker die constant overuren maakt en nooit ‘nee’ zegt tegen extra taken, uit angst om in een slecht daglicht te staan bij zijn leidinggevenden.
De fawn-reactie kan op korte termijn een conflict vermijden. Toch kan het op de lange termijn leiden tot burn-out, verminderd zelfrespect, en verlies van persoonlijke autonomie.
Typische fawn reacties:
Deze manier van reageren is vaak al vroeg in de kindertijd ontstaan. Een reden kan zijn dat je niet boos mocht worden. Je mocht je angst niet uiten en deed je groter voor.
Weer een andere reden is dat je moest zorgen voor een ouder vanwege (psychische) ziekte o.i.d. of omdat je emotioneel mishandeld werd. Je hebt angst voor afwijzing en voor onveiligheid en daardoor ga je lief doen en aan iemand zijn verwachtingen voldoen om het gevaar af te wimpelen.
Wat levert het “pleaser gedrag” je op? Dus wat zijn kunnen gevolgen zijn van deze automatische stress reactie.
Bovenstaande automatische stressreacties hebben in het verleden dienst gedaan. In sommige gevallen kunnen ze voor de korte termijn effectief lijken. Echter bieden ze niet de oplossing bij stress regulering op de lange termijn.
Inzicht en het herkennen van je automatische stressreactie is de eerste stap. Vervolgens kan je er iets mee doen, bijv. het volgen van een mindfulness training, waardoor je anders leert reageren in situaties van stress.
Tijdens de mindfulness training ontvang je praktische tools en leer je stress bewust beantwoorden. Wat weer een positieve uitwerking heeft op je gezondheid, stresslevel en energieniveau.
Ik zou zeggen meld je aan voor de mindfulness training of mail mij voor meer informatie.
